In welke groeifase zit mijn interne organisatie?

Bij een snelgroeiend bedrijf wordt het personeel vaak overweldigd door de enorme hoeveelheid werk die er op hen afkomt. Groei is leuk als het goed gaat, maar kan stressvol zijn voor uw medewerkers, en dus voor uw organisatie. Met het 5-fasenplan van Greiner krijgt u inzicht in de groeifasen van uw bedrijf en kunt u anticiperen op de daarmee gepaard gaande ‘groeipijnen’. Daarnaast is het een uitstekende manier om uw organisatie bewust te maken van de veranderingen die nodig zijn om verder te groeien. Elke fase wordt afgesloten door een soort ‘crisis’ waarna de volgende fase start. Vergeet niet dat de letterlijke betekenis van het woord ‘crisis’, ‘keerpunt’ is.

Fase 1: Groei door creativiteit

De ondernemer is vooral bezig met het in de markt zetten van het product. Er is weinig personeel en de interne communicatie verloopt prima. Zodra de productie toeneemt en er meer personeel wordt aangenomen, is er meer behoefte aan formele communicatie.

Crisis: Leiderschapscrisis
Leiderschapscrisis, waarbij professioneel management nodig is. De oprichter kan zijn stijl aanpassen en deze rol op zich nemen of een nieuw iemand aannemen met de benodigde capaciteiten

Fase 2: Groei door directie

In deze fase wordt er functioneel management aangesteld, waardoor er een middenkader ontstaat. Procedures en regels worden ingesteld. De ondernemer blijft de baas en de centrale coördinatie in handen houden.

Crisis: Autonomiecrisis
Door verdere groei kan de coördinatie de ondernemer boven het hoofd groeien. De managers onder hem willen tegelijkertijd meer autonomie

Fase 3: Groei door delegatie

In deze decentralisatiefase delegeert de ondernemer steeds meer belangrijke taken aan zijn middenkader. De directie werkt op strategisch niveau en er ontstaat een divisiestructuur waarbij managers afgerekend worden op targets en doelstellingen.

Crisis: Controlecrisis
Hoe meer divisies, hoe moeilijker de controle voor de directie. De divisiemanagers gaan te veel hun eigen gang, waardoor de onderneming verdeeld dreigt te raken.

Fase 4: Groei door coördinatie en toezicht

In deze fase wordt de coördinatie tussen de verschillende eenheden verstevigd. Vanuit het hoofdkantoor wordt meer macht uitgeoefend richting de divisiemanagers en de bureaucratie neemt toe.

Crisis: Bureaucratiecrisis
Bij te veel macht vanuit het hoofdkantoor en te weinig ruimte voor de divisiemanagers ontstaat er een bureaucratiecrisis. De regels opgelegd door de stafafdelingen hebben het bedrijf te star en inflexibel gemaakt. Een nieuwe cultuur en structuur moet worden ingevoerd

Fase 5: Groei door samenwerking

In de samenwerkingsfase wordt er gestuurd op samenwerking tussen het hoofdkantoor (stafafdelingen) en de divisies. Er ontstaan hiërarchie doorbrekende structuren zoals en matrixstructuur of projectgroepen. Er is veel onderling overleg tussen medewerkers via allerlei overlegorganen. Het bedrijf wordt minder formeel en gestandaardiseerd.

Crisis: Samenwerkingscrisis
Het vele overleg tussen de medewerkers is tevens een gevaar. Toezicht en controle dreigen weg te vallen en organisaties dreigen uit elkaar te vallen. Verdere groei is alleen mogelijk door externe factoren.

Greiner heeft later nog een zesde fase toegevoegd waarin organisaties verder kunnen groeien door het aangaan van allianties met externe partijen, zoals fusies, overnames etc.

Hoe gebruikt u dit model?

Niet alle bedrijven gaan in deze volgorde door deze crises, maar het model is zeer bruikbaar omdat u het kunt gebruiken als uitgangspunt voor het denken over de interne groei, en u zich makkelijker kunt aanpassen aan de omstandigheden.
Om het model in de praktijk toe te passen kunt u de volgende stappen nemen:

1. Denk na waar uw interne organisatie nu staat
2. Kijk of u het einde van een groeifase nadert
3. Bedenk wat de overgang naar de volgende fase betekent voor u en uw medewerkers
4. Plan en neem voorbereidende stappen die de overgang zo soepel mogelijk maken
5. Toets uw organisatie elk jaar opnieuw aan de fases van het Greiner-model

Larry E. Greiner (1933) is een Amerikaans emeritus professor in management en organisatiekunde die is verbonden aan de Universiteit van Zuid-Californie. Hij heeft veel ervaring opgedaan bij verschillende Amerikaanse grote bedrijven.

Dit artikel is geschreven in het kader van de FD Gazellen Awards 2013. Jaarlijks zetten het Financieele Dagblad en Graydon de snelst groeiende bedrijven van Nederland in de spotlight met deze onderscheiding. Deze bedrijven dragen sterk bij aan de werkgelegenheid en het herstel van de Nederlandse economie. Graydon steunt ondernemend Nederland bij hun uitdaging om snelle groei in goede banen te leiden en voorziet  de lezers tot aan de finale van de FD Gazellen via dit medium door middel van artikelen, onderzoeken en cases. Hierbij wordt vooral gekeken naar zaken als de juiste inzet van kennis en kapitaal om verdere groei te kunnen realiseren; het bedrijf financieel gezond te houden en de concurrentie voor te blijven.

Lees de 15 geheimen van succesvolle ondernemers

Sommige bedrijven groeien sneller dan andere. Maar waarom? En wat zijn hun succesgeheimen? Hoe blijft u als bedrijf groeien? Lees het in het eBook.

Download hier het eBook